16.04.2020  |  Yazar: Özkan Korkmaz

Prostat kanseri, erkeklerde akciğer kanserinden sonra en çok ölüme sebebiyet veren kanser türlerinden biridir. Mesanenin altında, ceviz büyüklüğünde bulunan ve üreme faaliyetleri için çeşitli salgılara üreten “prostat” adındaki organda hücrelerin düzensiz bir şekilde büyümesi ve yayılmasına verilen isimdir. 

Her doku hücrelerinin belli bir düzeyde kalması gerekir, eğer bu düzey aşılırsa anormal büyümeler meydana gelir. Anormal şekilde büyüme gösteren hücrelerde tümör (kanser) oluşumu başlar. Prostat, mesanenin altında, ceviz büyüklüğünde bir organdır.

Erkeklerde üreme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için gereken salgılar, bu organda gerçekleşir. Prostat dokusunu oluşturan hücrelerde anormal bir seyrin görülmesi ile kendini gösteren prostat kanseri, çoğu zaman ihmal edilen kanser türlerinden olduğu için ve erken dönemde kendini göstermediği için çoğu zaman ileri evrede kendini göstermeye başlayan bir kanser türüdür.

Erken dönemde tedavi edildiğinde hasta sağlığına kavuşabilir, fakat ileri evrede yani metastaz yapması durumunda, tedavisi daha güç hale gelir ve ölüm oranı da daha yüksek bir seviyeye çıkar. 

Prostat kanseri riski aslında her erkekte vardır. Ama ailesinde kalıtsal olan kişilerde daha sık görülür. Özellikle 65 yaş üstü erkeklerde daha sık görülen kanser, erken dönemde tedavi edilmediğinde idrar kanalına baskı yapmaya başlar, bu tip hastalarda idrar yapmada zorlanma durumu çok sık görülmektedir. 

Prostat kanseri dereceleri ve evreleri nelerdir?

Erkeklerde ölüme en çok neden olan ikinci kanser türü olan prostat kanseri, evrelendirilen bir kanser türüdür. Erken dönemde tedavi olan kişilerde sağkalım oranı daha yüksek iken metastik prostat kanserinde ise sağkalım oranı çok daha düşüktür.

Peki, prostat kanseri dereceleri ve evreleri nelerdir? İşte cevabı;

1- Tümör derecesi

Prostat kanserinin derecesinin belirlenmesi için öncelikle biyopsi yapılır. Biyopsi ile kanser tespit edilmesi durumunda patalog uzmanlar kanserli dokuyu değerlendirirler. “Gleason Skorlama Sistemi” adı verilen derecelendirme yöntemi, prostat kanserinin derecelendirilmesinde en sık başvurulan yöntemdir. 

Yapılan inceleme sonucunda hastanın tümör derecesi düşük olursa, yayılma riskinin az olduğu anlaşılır ve buna göre uygun bir tedavi yöntemi uygulanır. Ancak tümör derecesi yüksek ve yaygınlaşmaya başlamış ise, bu durumda lutesyum tedavisi uygulanır. 

Prostat kanserinin evreleri

Kanserli hastalarda en önemli olan şey, kanserin hangi evrede olduğunun saptanılmasıdır. Çünkü tedaviler, kanserin yayılma durumuna göre belirlenmektedir. Prostat kanserinde de aynı metot uygulanarak hasta için en uygun olan tedavi yöntemi belirlenmeye çalışılır. Prostat kanseri evrelerinde şu maddelere dikkat edilir;

1- Tümörün boyutu,

2- Tümörün prostat içerisindeki yayılımı ve çevre dokulara metastaz yapması,

3- Kanserin lenf nodlarına yayılıp yayılmadığı,

4- Vücudun diğer bölgelerine yayılım durumu. 

Yukarıda saydığımız 4 madde, prostat kanserine nasıl bir tedavi uygulanacağı konusunda en doğru karar ulaşmayı sağlar. Kanser evreleri ve risk durumları ise şöyle;

Evre 1: Birinci evrede kanser sadece prostat organı içerisindedir ve rektal muayenede anlaşılmayacak kadar küçüktür. 

Evre 2: Bu evrede, kanser prostatın içine doğru ilerlemiş ama çevresine herhangi bir yayılım gerçekleşmemiştir. Bu evredeki kanser türleri, rektal muayene ile veya Multiparametrik prostat MR ile görüntülenebilir. 

Evre 3: Bu evrede kanser prostat kapsülünün dışına seminal vezikül (sperm kesesi) gibi yerlere yayılır. Ancak lenf nodlarına sıçrama söz konusu değildir.

Evre 4: Kanserlerin son evresi olarak kabul edilen dördüncü evrede, prostat kanseri metastaz yaparak lenf nodlarına, kemiklere, karaciğere veya akciğere yayılma durumu söz konusu olabilir. 

Prostat kanserinin nedenleri nelerdir?

Prostat kanserinin neden oluştuğuna dair saptanmış bir etken olmamasına karşın; ailede kalıtsal olması, doğal yaşlanma süreci en çok kansere neden olan etkenler arasında yer almaktadır. Özellikle aile öyküsü, prostat kanserinde önemli bir rol oynamaktadır.

Bu yüzden uzman doktorlar, aile öyküsüne bağlı olarak erkeklerin 35 yaşından sonra yılda en az 2 defa prostat kanseri taraması yaptırmaları gerektiği konusunda uyarmaktadır. 

Prostat kanserine neden olan etkenler hakkında kesin bilgiler verememekle birlikte; beslenme düzeyi, alkol kullanımı, sigara ve çevresel faktörlerin etki ettiği de yine uzmanlar tarafından belirtilmektedir. Bazı ülkelerde daha yaygın olarak görülürken, bazı ülkelerde bu oran daha düşük bir seviyede görülebilmektedir. 

Prostat kanseri belirtileri nelerdir?

Erken dönemde kendini belli ettirmeyen, ileri evrelerde daha rahat belli eden prostat kanseri, bazı belirtileri ile anlaşılabilecek bir kanser türüdür. Aşağıda maddeler halinde yazacağımız belirtiler, hastanın durumuna göre görülebilir veya görülmeyebilir. 

Prostat kanseri belirtileri

1- İdrar yaparken zorlanma,

2- İdrar yaparken zonklama ve kanama,

3- Semende kanama,

4- İleri evrede kemik metastazları ve buna bağlı olarak kemik ağrıları.

5- Cinsel birleşimde zorlanma.

Prostat kanserine dikkat

Uzman doktorlar, prostat kanserinin ölüme sebebiyet verebileceğini hatırlatarak; çoğu hastalar, ya kanser taraması yaptırmak istemezler veya hafife alarak erteleyebilirler.

Bu da kanserin erken dönemde teşhis edilmesini engeller ve daha kısa sürede büyümesine neden olur. Bu yüzden yukarıda da belirttiğimiz gibi ailede kalıtsal bir durum söz konusu ise yılda en az 2 defa rutin şekilde kontrolden geçilmesi gerekir. 

Prostat kanserine karşı geliştirilen modern tıp tetkik cihazları sayesinde erken dönemde de kanserin olup olmadığı tespit edilebilmektedir. Bu nedenle tarama konusunda ihmalkarlık yapılmaması gerektiğini unutmayın.