Biyopsi nedir, nasıl yapılır?
Günümüz tıp teknolojisinin sahip olduğu etkin güç sayesinde hastalıklar hakkında kesin bilgi almak için kullanılan birçok yöntem bulunmaktadır. Fakat buna karşın bazı hastalıklarda, hücre veya dokunun incelenmesi gerekebilir. Meme, beyin tiroit gibi vücudun değişik bölgelerinden alınan doku örneklerinin patolojik olarak incelenmesine verilen isim “Biyopsi”dir. Biyopsi ile bu ve diğer hastalıklı bölgeler hakkında kesin bilgilere ulaşıldığı için bu yöntem daha fazla tercih edilmektedir. Yapılan incelemelerde, işlemde sadece tek yönlü sonuçlar alınmaz. Eğer hastalıklı bölgede tümör oluşumu söz konusu ise tümör tipi de biyopsi ile saptanabilmektedir. Hastalıklı doku ve çevresinde de etkili sonuçlar veren biyopsi, sonuçların daha faydalı olmasına etki etmektedir.Biyopsi zararlı mı?
Genel olarak halk arasında “parça alma” işlemi olarak adlandırılan biyopsi işlemi, alınan bazı duyumlar veya hastaların konu hakkında bilgileri olmamasından dolayı “zararlı bir işlem” gibi algılanmasına neden olmaktadır. Girişimsel Radyoloji uzmanları, biyopsi ile ilgili bilgi verirken hastaların bu işlemden korkmamaları gerektiğin, çünkü biyopsi ile hastalığın yayılması durumu veya hastalığın kötü bir seyir almasına neden olmamaktadır.Biyopsi nasıl yapılır?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi biyopsi, 11. Yüzyıldan bu yana uygulanan bir işlemdir. Ancak bu dönemde uygulanan işlemlerde hastadan doku örneği almak için cerrahi operasyonun yapılması gerekiyordu. Günümüz tıp teknolojisinin ileri yönde adımlar atması sayesinde artık bu gibi işlemlerde cerrahi operasyon uygulamaya ihtiyaç duyulmamaktadır. Ortalama 15-20 dakika kadar süren işlemde, farklı iğneler kullanılmaktadır. Hastaya lokal anestezi uygulanarak yapılan biyopsi işlemi günümüzün ileri teknolojileri sayesinde şüpheli kitlenin en uygun hangi yöntemle görülebileceği, biyopsi esnasında belirlenmektedir.Modern tıp dünyasının sağlık alanında attığı bu adımlar sayesinde şüpheli kitlenin yeri net olarak tespit edilmektedir. Bu da hastaya ek olarak daha önce uygulanan cerrahi operasyonlar sonrasında, hastanın yatmak zorunda kalmasını engellemektedir. Kısa bir sürede tamamlanabilen biyopsi işleminde vücuttan alınan parçalar patoloji laboratuvarında incelenmeye alınır. İşlem sonrasında hastaya herhangi bir şekilde kesik veya dikiş gibi işlemler uygulanmaz ve kısa sürede hasta yeniden gündelik yaşamına geri dönebilir.
Biyopsi türleri nelerdir?
Biyopsi hakkında yukarıda verdiğimiz bilgilerde “vücudun çeşitli yerlerinde oluşan hastalıkları tespit etmek amacıyla, hastalıklı veya hastalık şüphesinin olduğu bölgeden doku örneğinin alınarak patoloji laboratuvarında incelenmesi” olarak tanımlamıştık. Bu tanımdan sonra biyopsinin hangi hastalıklar için uygulandığını söylememiz gerekecektir. Biyopsi türleri ve yapılma nedenleri aşağıdaki gibidir.Kemik iliği sintigrafisi
Hastanın “kan” ile ilgili şikayetlerinde doktora başvurmasında hastadan istenen biyopsi türü kemik iliği biyopsisidir. Kemik iliği biyopsisinde, lösemi , anemi , enfeksiyon veya lenfoma gibi hem kanserli hücreler hem de kansızlık (anemi) durumları ayırt edilmektedir. Bu testle sadece bu tip sıkıntılar tespit edilmemektedir. Aynı zamanda vücudun başka yerlerinden kemiğe yayılan kanserin olup olmadığının saptanması da yapılabilmektedir.Endoskopik biyopsisi
Mesane, kolon veya akciğer hastalıklarında hastalığı tespit etmek amacıyla kullanılan endoskopik biyopsi, “endoskop” adı verilen ve ucunda küçük bir kamera bulunan ince bir tüp kullanılmaktadır. Bu kamera ile bölgeden görüntüler alınarak monitöre yansıtılır. Endoskopik biyopsi yapılırken endoskopun içine cerrahi aletler de yerleştirilmektedir. Bölgeden alınan görüntü (video) uzman doktor tarafından izlenerek hastalık hakkında bilgi toplar.İğne biyopsileri
Deri numunesi veya deri altında yer alan dokuya kolayca ulaşmak için kullanılan iğne biyopsileri, hastalık türüne göre farklı şekillerde kullanılabilmektedir. İğne biyopsisi, tek bir başlık altında incelenebilen bir durum olmayıp, çeşitleri aşağıdaki gibidir.- Vakum destekli biyopsiler,
- İnce iğne biyopsileri,
- Görüntülü kılavuzlu biyopsiler.
Cilt Biyopsisi
Biyopsinin kullanım alanları son derece geniştir. Neredeyse vücudun tamamıyla ilgili bilgi almaya yardımcı olan ve uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesini sağlayan biyopsi türlerinden bir diğeri ise cilt biyopsisidir. Cilt biyopsisi ciltte yaşanan bazı rahatsızlıkların tespit edilmesi ve tedavi edilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Doktorun verdiği reçetenin hastalığa çözüm olamaması durumunda, ciltte şüphelenilen kızarıklık veya lezyonun oluşması durumunda, yapılan fiziki muayenelerden sonuç alınamaması durumunda cilt biyopsisi istenebilmektedir.Cerrahi biyopsi
Yukarıda saydığımız biyopsi türlerinin tamamında sonuç alınamaması durumunda başvurulan cerrahi biyopsi işlemi sayesinde hastalıklar hakkında kesin bilgilere ulaşılabilmektedir. Cerrahi biyopsi, örneğin “aorta” yakınlarındaki batında bir tümörün oluşması durumunda bir cerrah bir laparoskop kullanarak veya geleneksel bir kesi alınarak yapılan işlemdir.Biyopsi tehlikeli mi?
Biyopsi işlemi, bir hastalık hakkında kesin bilgilere ulaşmak, doku örneğini incelemek veya hücrede oluşan hastalıkları tespit etmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir. bunun yanında hastalığa neden olan dokunun alınmasında da etkin bir rol oynayan biyopsi ile kesin sonuçlar elde edilebilmektedir. Biyopsi en çok aşağıdaki hastalıkların tespitinde kullanılan yöntemdir.- Akciğer hastalıklarında
- Böbrek hastalıklarında
- Karaciğer hastalıklarında
- Tiroit hastalıklarında
Akciğer biyopsisi
Akciğerde ortaya çıkan kitle, akciğer kanserinin en büyük habercisidir. Hasta belirtilerle doktora başvurduğunda yapılan tetkik ve testlerde başarılı sonuçlar alınamazsa, hastadan akciğer biyopsisi istenir. Akciğer kanseri, genel olarak kendini sonradan gösteren belirtilere sahip bir kanser türüdür. Bölgede oluşan kitleler, anormal yapı olarak değerlendirilmektedir. Akciğer biyopsisi yapılarak oluşan bu lezyonun iyi huylu mu kötü huylu mu olduğu anlaşılmaktadır.Böbrek biyopsisi
Modern tıp dünyasının ileri yönde adım atması sayesinde birçok kanser türü veya hastalık ile ilgili bilgi almak ve buna göre hastaya müdahale ederek tedavi altına almak mümkündür. Biyopsi türlerinden biri olarak kullanılan böbrek biyopsisi de yine bu bölgede oluşan hastalıkları tespit etmek ve hastaya uygun tedavi yöntemini uygulamak amacıyla yapılmaktadır. Böbrek biyopsisi aşağıdaki durumlar için yapılır.- Tespit edilemeyen bir böbrek hastalığının teşhisi için,
- Böbrekte oluşan hastalığın hangi aşamada olduğunu tespit etmek için,
- Böbrekte meydana gelen hastalığın hangi boyutta zarar verdiğini saptamak için,
- Böbrek hastalığının tedavi edilmesi, hastalığın şiddetine göre tedavi planının yapılması için de yine böbrek biyopsisi yapılmaktadır.
- Böbrek nakli sonrasında, böbreğin neden düzgün çalışmadığını tespit etmek amacıyla böbrek biyopsisi yapılmaktadır.
Yukarıda saydığımız durumlar genel durumlar olup bazen de doktorun şüphelendiği bazı durumların netlik kazanması için de böbrek biyopsisi yapılabilmektedir. Bu durumlar, aşağıdaki gibidir;
- Doktor kan veya idrar testlerinin sonuçlarında şüphe duyması durumunda,
- Böbrek hastası olan kişilerin idrarında kan varlığının tespit edilmesi durumunda,
- Böbrek hastalığının belirtisi olarak kabul edilen kanda aşırı miktarda protein varlığının tespit edilmesi durumunda,
- Böbrek fonksiyonu bozukluklarında doktor hastadan böbrek biyopsisi yapmasını isteyebilir.
