07.10.2025  |  Yazar: Özkan Korkmaz

GBM (Glioblastoma) ve Neoepitop Peptit Aşısı | Kişiye Özel Kanser Tedavisinde Yeni Dönem

Glioblastoma Multiforme (GBM), beyin tümörlerinin en agresif ve ölümcül türlerinden biridir.
Hızla büyür, çevre dokulara kolayca yayılır ve çoğu zaman standart tedavilere direnç geliştirir.
Günümüzde GBM tedavisi genellikle üç aşamalıdır:

• Cerrahi olarak tümörün çıkarılması,

• Radyoterapi,

• Temozolomid temelli kemoterapi.

Ancak bu yöntemlere rağmen nüks oranı oldukça yüksektir. İşte bu noktada, bağışıklık sistemini yeniden programlayan neoepitop peptit aşıları devreye giriyor.

🧠 Neoepitop (Neoantijen) Nedir?

Neoepitoplar, kanser hücrelerinde mutasyonlar sonucu oluşan, vücudun bağışıklık sistemi tarafından “yabancı” olarak tanınan özel protein parçacıklarıdır.
Her hastanın tümöründe farklı mutasyonlar bulunur; dolayısıyla her hastaya özel farklı neoepitoplar vardır.

Neoepitoplar, bağışıklık sistemine “bu hücre kanserlidir” diyen genetik imzalardır.

💉 Neoepitop Peptit Aşısı Nedir ve Nasıl Etki Gösterir?

Neoepitop peptit aşısı, hastanın kendi tümöründen elde edilen bu özel genetik imzaları kullanarak bağışıklık sistemine kanser hücrelerini tanıtmayı amaçlar.

Uygulama süreci:

1. Tümör ve normal doku örnekleri alınır.

2. DNA ve RNA dizileme (NGS) ile tümör mutasyonları tespit edilir.

3. Bilgisayar analizleriyle bağışıklık sistemine en uygun neoantijenler belirlenir.

4. Bu neoantijenler sentetik peptit aşısı olarak üretilir.

5. Hasta bu kişisel aşıyı belirli aralıklarla alır.

Aşı vücuda girdikten sonra, T lenfositler bu neoepitopları tanır ve kanser hücrelerine saldırır.

🧩 GBM ve Neoepitop Aşısı: Bilimsel Başarılar

Son yıllarda yapılan araştırmalar, GBM hastalarında neoepitop peptit aşılarının bağışıklık sistemini yeniden aktif hale getirebildiğini göstermiştir.

🔹 Dana-Farber Cancer Institute (ABD) araştırmacıları, GBM hastalarına uyguladıkları kişisel neoantijen aşısı sonrası tümör içine T hücre infiltrasyonu gözlemlemiştir.

🔹 Nature Medicine (2023) dergisinde yayımlanan çalışmada, neoepitop bazlı aşıların PD-1 inhibitörleriyle kombine edildiğinde bağışıklık yanıtını ve sağkalımı anlamlı ölçüde artırdığı belirtilmiştir.

⚙️ Aşının Avantajları

✅ Kişiye özel tedavi: Her hastanın tümör profiline göre hazırlanır.
✅ Yüksek hedef doğruluğu: Sadece tümör hücrelerini hedef alır.
✅ Bağışıklık hafızası oluşturur: Yeniden tümör gelişimi riskini azaltabilir.
✅ Kombine kullanılabilir: Checkpoint inhibitörleriyle birlikte etkinliği artar.

⚠️ Sınırlılıklar ve Zorluklar

• Aşı üretimi ileri teknoloji ve zaman gerektirir (yaklaşık 6–10 hafta).

• GBM’nin heterojen yapısı nedeniyle tek bir aşı tüm mutasyonları kapsamayabilir.

• Kan-beyin bariyeri, T hücrelerinin tümör dokusuna ulaşmasını zorlaştırabilir.

• Hâlen birçok uygulama klinik deneme (phase I/II) aşamasındadır.

🧭 Geleceğe Bakış

Bilim dünyası GBM gibi zorlu tümörlerde kişiselleştirilmiş immünoterapilerin geleceğin standardı olacağına inanıyor.
Neoepitop peptit aşıları, klasik tedavilerin yetersiz kaldığı bu tümör tipinde yeni bir umut kapısı olarak görülüyor.

Yakın gelecekte bu aşılar, özellikle cerrahi sonrası dönemde, bağışıklık sistemini tümöre karşı uzun süre koruyacak tamamlayıcı tedavi haline gelebilir.

🌐 Sonuç

Neoepitop Peptit Aşısı, Glioblastoma (GBM) tedavisinde kişiye özel, hedefe yönelik ve bağışıklık sistemini güçlendiren en yenilikçi yöntemlerden biridir.
Gelişen genom teknolojileri sayesinde her geçen gün daha fazla merkez bu yöntemi klinik araştırma aşamasına taşımaktadır.

Aşı uygulaması ve fiyatlandırması ile ilgili bizimle iletişime geçebilirsiniz.

📚 Önemli Bilimsel Yayınlar & Klinik Çalışmalar

GBM / Beyin Tümörleri Odaklı Çalışmalar

1. Glioblastoma Vaccines: past, present, and opportunities
   Bu derleme, GBM’deki aşı stratejilerini, EGFRvIII’ye yönelik peptide dayalı aşıları ve zorlukları ele alıyor.
   The Lancet

2. Efficacy and Safety of Actively Personalized Neoantigen Vaccination
   GBM hastalarında kişiselleştirilmiş neoantijen aşılarının güvenliği, immün tepkileri ve klinik etkinliği üzerine sistematik değerlendirme.
   PMC

3. Neoantigen discovery and applications in glioblastoma
   Neoantijen tahmini, GBM’e özgü zorluklar ve uygulama stratejileri hakkında detaylı bir makale.
   ScienceDirect

4. Advanced immunotherapies for glioblastoma: tumor neoantigen vaccines
   Bu makale, GBM’de neoantijen tabanlı aşıların klinik sonuçlarını inceliyor; faz I çalışmanın progresyon-serbest ve sağkalım verilerini aktarıyor.
   BioMed Central

5. Personalized neoantigen-pulsed autologous dendritic cells vaccine (Phase I, GBM vakalarında)
   GBM tanılı hastalarda, tümör rezeksiyonundan sonra uygulanan dendritik hücre temelli neoantijen aşısının tolerans ve immün yanıt verileri paylaşılıyor.
   ASCO Publications

6. CTIM-10: Phase 1 Trial of Personalized Neoantigen Vaccines in Combination with Standard Care to Treat Glioblastoma
   GBM’de neoantijen aşısı ile standart tedavilerin kombinasyonunu inceleyen erken faz çalışma.
   OUP Academic

7. Real-world observation of patients with glioblastoma treated with a neoantigen-derived peptide vaccine
   Klinik uygulamalarda neoantijen peptit aşısı kullanımı ve hasta verileri üzerine bir çalışma.
   Nature